Jaume Cabre: "Głosy Pamano"

Jaume Cabre: "Głosy Pamano"

Wydawnictwo Marginesy

656 str.

Cabre wypracował sobie oryginalny rozpoznawalny styl. Potrafi przenosić się w czasie o dziesięciolecia na przestrzeni jednego zdania. Wprowadza w opowieść dialogi, których początek rozgrywa się, gdy bohaterowie byli młodzi, a kończy u schyłku ich życia. Przeplata opowieści i żongluje historią. Wprowadza też ciekawy zabieg zmieniania narratora – zdanie które rozpoczyna się w 3 os. l pojedyńczej nagle staje się wypowiedzią pierwszoosobową, lub odwrotnie. Są to tylko niektóre z wyróżników prozy Cabre – podczas pierwszej lektury mogą wydawać się zaskakujące i trudne do pojęcia, ale dla miłośników Cabre mają głęboki sens i pozwalają na wielopłaszczyznowe zatopienie się w lekturze. Mi osobiście bardzo podobają się te zabiegi, są innowacyjne, przenikają do szpiku kości. Czytając Cabre mam wrażenie, że jego słowa są żywe, bardzo prawdziwe, że stara się dotrzeć do sedna sprawy, odnaleźć istotę, wydobyć z języka maksimum treści. Świetnie mu się to udaje – podczas lektury niejednokrotnie przeniknie Was dreszcz, wzruszycie się, poczujecie jakby opisywana osoba była kimś bliskim, albo siedziała właśnie obok, opisując swoje doświadczenia. W zasadzie mało który autor potrafi wywołać we mnie aż takie emocje. Jest to styl nie do podrobienia, jedyny w swoim rodzaju. Zdaję sobie sprawę, że nie do każdego może trafić, że w gąszczu różnych wątków i ciągłego przeskakiwania między tematami, bohaterami i czasami, można się zagubić, ale gdy pozostajemy w skupieniu, lektura naprawdę nie jest tak trudna, jak wydaje się po kilkunastu stronach. Kwestia wczucia się w tematykę, w nastrój, w oryginalną składnię pisarza i przejście do porządku dziennego z tym, co nauczyciel j. polskiego podkreśliłby grubą, czerwoną kreską jako błąd stylistyczny :)

Zawsze w tym punkcie mam problem ze stwierdzeniem, o czym jest ta książka. To historia nauczyciela, pochowanego jako faszysta, którego postać ożywa za sprawą sekretnych pamiętników odnalezionych przez miejscową nauczycielkę, wiele lat później. Nauczycielkę, która właśnie odkryła zdradę męża, w dodatku jej syn został mnichem (mnichem! On, wychowywany w niewierzącej rodzinie), a lekarz właśnie wykrył u niej nowotwór. Tina w poszukiwaniu odpowiedzi szuka córeczki, do której swoje pamiętniki kieruje nieżyjący już nauczyciel, Oriol. Trafia tak do Elisensy, wpływowej kobiety, która twierdzi że była świadkiem męczeńskiej śmierci Oriola i pragnie wynieś go na ołtarze, zabiega o jego beatyfikację. Elisensa zbliżyła się z nauczycielem, gdy malował jej portret, a między tym dwojgiem narodziło się płomienne uczucie. Nauczyciel portretował również burmistrza Targę, mającego w garści całe miasto - szczerze go nienawidził i w ukryciu prowadził podwójne życie, marząc o jego śmierci. Tego Targę, odpowiedzialnego m.in. za śmierć małego chłopca. Chłopca, którego matka nigdy nie wybaczy Oriolowi, dopatrując się jego winy w całym zajściu, a ojciec obarcza nauczyciela koniecznością spiskowania w konspiracji. Konspiracji, doprowadzającej do tragedii…

Można by pisać i pisać – o bohaterach, portretując ich złożone sylwetki, o wydarzeniach rozgrywających się na przestrzeni dziesięcioleci, o polityce, której ja osobiście nie trawię, o tym, do jakiego zła zdolny jest człowiek, ale również ile można zrobić z miłości…

Bez dwóch zdań polecam – nie tylko „Głosy Pamano”, ale również  pozostałe powieści autora.

I na koniec gratka – podczas tegorocznych Targów Książki w Warszawie udało mi się zdobyć autograf pisarza oraz tłumaczki, Anny Sawickiej. Tu należą się ogromne słowa pochwały dla jej zaangażowania i kunsztu – przeniesienie stylu autora w polskie realia na pewno nie było łatwym zadaniem. Zrobiła to perfekcyjnie. W kolejce po autografy spędziłam chyba godzinę, ale było warto!